Ogromna większość przypadków raka szyjki macicy ma swoją genezę w obecności wirusa HPV. Zarówno kobiety jak i mężczyźni mogą być nosicielami tego wirusa. 8 z 10 kobiet będzie zakażonych wirusem HPV na jakimś etapie swojego życia. Jeśli infekcja HPV utrzymuje się długo pozostając nie wykryta, może prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy.
1. Co to jest wirus HPV i czy jest groźny?
Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) jest bardzo powszechnie występującym wirusem, który może przenosić się poprzez kontakt skórny lub kontakt seksualny. Zidentyfikowano ponad 100 typów HPV. Jednak tylko niektóre typy wywołują problemy zdrowotne, takie jak brodawki narządów płciowych i nowotwory.
2. Czy zakażenie wirusem HPV oznacza, że kobieta zachoruje na raka szyjki macicy?
Rak szyjki macicy to nowotwór, który jest niemal zawsze związany z zakażeniem wirusem brodawczaka ludzkiego, czyli wirusem HPV. Od momentu zakażenia do zachorowania mija wiele czasu, nawet 10 – 15 lat! Tylko zakażenia przetrwałe, czyli takie, w których wirus utrzymuje się w komórkach dłużej niż 6 miesięcy, niosą za sobą ryzyko rozwoju raka szyjki macicy. Jeżeli zmiany przednowotworowe zostaną wykryte na wczesnym etapie, to również zostaną usunięte, zanim dojdzie do rozwoju raka szyjki macicy.
3. Jakie są objawy zakażenia wirusem HPV?
Zależnie od tego, jakim typem wirusa ulegnie się zakażeniu, może mieć ono przebieg bezobjawowy lub pojawiają się na skórze zmiany, czyli brodawki. Jeżeli dochodzi do zakażenia szyjki macicy wirusem o wysokim potencjale onkogennym, nie daje to żadnych dolegliwości i żadnych objawów przez wiele lat, dopóki wirus pozostaje w formie utajonej. Dopiero kiedy zaczyna się namnażać zmienia komórki pod względem ich potencjału dzielenia się i zaczyna rozwijać się rak szyjki macicy. Mogą się pojawiać takie objawy, jak plamienia między miesiączkami, plamienia kontaktowe, upławy, a w zaawansowanej chorobie nowotworowej dolegliwości bólowe.
4. Jak można się zakazić wirusem HPV?
Wirusem HPV można się zakazić przede wszystkim przez kontakt bezpośredni z zakażoną tkanką, czyli przez dotykanie zakażonych miejsc na skórze oraz przez kontakty płciowe. Może dojść także do zakażenia wewnątrzmacicznego, czy okołoporodowego i wtedy matka przekazuje wirusa HPV dziecku.
5. Jaka jest rola mężczyzn w przenoszeniu wirusa?
Mężczyźni tak samo zakażają się wirusem HPV, jak i kobiety. Czynnikiem ryzyka zakażenia wirusem HPV jest odbywanie kontaktów seksualnych z wieloma partnerami. U mężczyzn może dojść do rozwoju raka odbytu, prącia czy brodawek wirusowych w okolicach narządów płciowych.
6. Czy można zapobiegać zakażeniu wirusem HPV?
Można zapobiegać zakażeniu wirusem HPV prowadząc higienę życia seksualnego. Czynnikami ryzyka jest wiele kontaktów seksualnych z różnymi partnerami a jeżeli mamy kontakty tylko z jednym partnerem, to ryzyko jest znacznie niższe. Drugą znacznie skuteczniejszą metodą zapobiegania jest zaszczepienie się przeciwko wirusom HPV. Są dostępne szczepionki, które mogą uodparniać na 2, 4 lub 9 różnych typów wirusa i każdy może się taką szczepionką zaszczepić. Rekomendowane jest, żeby zaszczepić wszystkie dzieci czy nastolatki, zanim rozpoczną aktywność płciową. Zalecane są szczepienia dzieci między 9 a 13 rokiem życia, natomiast nie jest to jedyna grupa docelowa dla szczepionki. Może zaszczepić się każdy. Różnica jest tylko taka, że u dzieci szczepionki podaje się w dwóch dawkach, a u osób po 15 roku życia w trzech dawkach.