Twitter

Depresja u nastolatków

Drodzy Rodzice!

Świat widziany oczami nastolatków nie jest zawsze kolorowy i łatwy. Młodzi ludzie również mają prawo do przeżywania smutku i melancholii. Jednak depresja jest czymś innym… Może zniszczyć istotę osobowości nastolatka, powodując przytłaczające uczucie smutku, rozpaczy lub gniewu. Faktem jest, że nastolatków dotyka depresja znacznie częściej, niż większość ludzi może sobie to wyobrazić. W przeciwieństwie do dorosłych, którzy mają możliwość szukania pomocy na własną rękę, młodzież zazwyczaj musi polegać na rodzicach, nauczycielach lub innych opiekunach, aż ci zauważą ich cierpienie i zapewnią im profesjonalną pomoc, której potrzebują.

Objawy depresji u nastolatków:

Depresja nastolatków jest bardzo ciężka do zróżnicowania pomiędzy często występującą w tym wieku huśtawką nastrojów. W dodatku u niektórych nastolatków objawy rozdrażnienia i agresji są bardziej widoczne jako oznaki depresji niż smutek czy próby wycofania się z życia towarzyskiego.

Oznakami depresji u nastolatków mogą być:

• Uczucie smutku
• Rozdrażnienie, gniew, wrogość
• Płaczliwość
• Wycofanie się z życia towarzyskiego i rodzinnego
• Utrata zainteresowania do różnego rodzaju form aktywności
• Zmiany nawyków jedzenia i spania
• Niepokój i pobudzenie
• Poczucie obniżonej samooceny i poczucie winy
• Brak entuzjazmu i motywacji
• Zmęczenie, brak energii
• Trudności z koncentracją, problemy w szkole
• Myśli o śmierci lub samobójstwie

Niektórych problemów możemy się spodziewać jako efekt zmagania się                       z wiekiem dorastania. Jednak długotrwałe zmiany osobowości, zachowania, czy nastroju mogą być oznaką depresji. Depresja u nastolatków może wyglądać zupełnie inaczej od depresji u osób dorosłych.

Objawy różniące depresję nastolatków od depresji dorosłych:

• Drażliwość i wrogość - rozdrażnienie jest bardziej dominującym objawem depresji u młodzieży. Zły humor, wrogość, skłonność do wybuchów gniewem mogą być manifestacją przygnębienia.
• Niewyjaśnione bóle – nastolatkowie cierpiący na depresję częściej narzekają na różne dolegliwości, takie jak bóle głowy lub brzucha                       niż dorośli. Jeżeli dokładne badania fizykalne nie ujawniają medycznej przyczyny, te rodzaje bóli mogą wskazywać na depresję.
• Wrażliwość na krytykę – nastolatkowie czują się często niedowartościowane, czyni to ich niezwykle wrażliwym na krytykę, odrzucenie i porażkę.
• Wycofanie się z życia towarzyskiego, ale nie od wszystkich przyjaciół – Dorośli znajdujący się w depresji mają tendencję izolowania się                            od praktycznie wszystkich ludzi. Natomiast nastolatkowie z depresją zazwyczaj kontynuują spotykania z niektórymi przyjaciółmi, mogą zmniejszyć swoją aktywność w życiu towarzyskim, odwrócić się                         od rodziców i rodziny, albo zmienić towarzystwo na inne.

Efekty depresji:

• Problemy w szkole – depresja może przyczynić się do trudności                              w koncentracji, zmęczenia, utraty energii . W szkole może to prowadzić do pogarszających się ocen i obniżonej frekwencji.
• Obniżona samoocena – depresja może wyzwolić albo pogłębić już niską samoocenę dotyczącą wyglądu, możliwości intelektualnych czy fizycznych.
• Zaburzenia odżywiania – depresja może prowadzić do anoreksji, bulimii, czy otyłości
• Spożywanie alkoholu i innych używek – nastolatkowie z depresją częściej niż ich zdrowi rówieśnicy sięgają po alkohol, czy narkotyki. Jest to sposób zagłuszenia depresji, jednak prowadzi do jej pogłębienia.
• Uzależnienie od Internetu – młodzi ludzie aby uciec od swoich problemów, spędzają coraz więcej czasu przed komputerem. To zwiększa ich izolację i pogłębia ich przygnębienie.
• Ucieczka – wielu nastolatków w depresji ucieka z domów albo mówi                   o takiej ucieczce. Próby te są zwykle wołaniem o pomoc.
• Przemoc -niektórzy nastolatkowie cierpiący na depresję (zazwyczaj chłopcy, którzy są ofiarami przemocy),stają się agresywni.
• Samobójstwo- nigdy nie możemy zapomnieć, że depresja może prowadzić do śmierci. Alarmująca liczba nastolatków cierpiąca na depresję coraz częściej popełnia samobójstwa. Jakiekolwiek zachowanie, nawet mające ma celu zwrócić na siebie uwagę: mówienie, myśli o śmierci muszą być zawsze bardzo poważnie traktowane.

Poszukiwanie własnego ja, chęć zaspokojenia wymagań rodziców i nauczycieli, chęć zaistnienia wśród rówieśników, częsty brak umiejętności dystansowania się do pewnych spraw, jak i wiele innych skomplikowanych sytuacji może przyczynić sie do narastającego stresu, uczucia bezradności, utraty poczucia bezpieczeństwa i obniżonej samooceny. Jak pomóc młodemu człowiekowi, który zmaga się z tak ciężką chorobą jak depresja.

Jak wesprzeć nastolatka w walce z depresją?

Bardzo ważne jest to, aby głośno mówić i rozmawiać o problemach. Tylko otwartą, nieosądzającą i kochającą postawą możesz zdobyć zaufanie swojego podopiecznego. Daj mu znać, jakie konkretne objawy depresji zauważyłeś                       i dlaczego się martwisz. Spróbuj zachęcić dziecko do rozmowy o tym co się z nim dzieje, jak się czuje. Może okazać się, to bardzo trudne, gdyż nastolatek cierpiący na depresję może się wstydzić albo bać rozmawiać na te tematy,                           a także może mieć trudności z wyrażaniem tego co czuje.

Wskazówki jak rozmawiać z nastoletnim dzieckiem cierpiącym na depresję:

• Zaoferuj wsparcie – nastolatek powinien wiedzieć, że jesteś dla niego bezwarunkowo, cokolwiek się stanie. Powstrzymaj się jednak                                od zadawania zbyt wielu pytań (nastolatkowie zazwyczaj nie lubią być traktowani zbyt protekcjonalnie), ale daj mu do zrozumienia, że jesteś gotowy zapewnić mu wsparcie jakiego potrzebuje
• Bądź łagodny i wytrwały - nie poddawaj się, jeśli nastolatek zamyka się             w sobie na początku. Mówienie o depresji może być bardzo dla niego trudne. Szanuj dziecka prywatność, a jednocześnie podkreślaj swoją troskę i chęć wysłuchania jego problemów.
• Słuchaj bez pouczania – nie krytykuj, nie osądzaj, unikaj udzielania niechcianych porad, nie stawiaj żadnych ultimatum
• Traktuj wszystkie jego obawy i uczucia na poważnie, nawet jeżeli wydają się dla ciebie być irracjonalne. Nie bagatelizuj powodów jego bólu                        i smutków, w przeciwnym razie wyczuje, że nie traktujesz jego poważnie.

Nie czekaj aż objawy znikną same, lepiej zgłoś się z dzieckiem do specjalisty, bo im głębsza depresja, tym zazwyczaj dłuższa i cięższa droga do jej wyleczenia. Najlepiej wybierz psychologa czy psychiatrę, który specjalizuje się również w pomocy dzieciom i młodzieży. Słuchaj też co ma do powiedzenia Twoje dziecko, gdyż może się zdarzyć że czuje się nieswojo, albo nie potrafi się dogadać z psychologiem czy psychiatrą, który prowadzi z nim terapię, wtedy będzie trzeba poszukać innego terapeuty.

Jak okazać wsparcie nastolatkowi podczas leczenia depresji:

• Bądź wyrozumiały – życie z nastolatkiem cierpiącym na depresję może być wyczerpujące – odrzucenie, rozpacz, negatywne emocje- jednak staraj się pamiętać, że twoje dziecko nie robi tego specjalnie, wszystko jest wynikiem jego cierpienia.
• Zachęcaj go do aktywności fizycznej - jakiekolwiek rodzaj ćwiczeń                         i ruchu, włączając w to spacer z psem, czy przejażdżkę rowerem wpływają bardzo korzystnie na leczenie depresji.
• Zachęcaj go do pozostania aktywnym towarzysko - izolacja tylko pogłębia depresję, zachęcaj go do spotkań z przyjaciółmi, uczęszczania na ciekawe dla niego zajęcia dodatkowe, czy kółka zainteresowania
• Zaangażuj się w jego proces leczenia - tym bardziej jest to ważne, gdy musi przyjmować leki. Upewnij się również, że twoje dziecko stosuje się do wszystkich zaleceń terapeuty i czy na pewno chodzi na terapię. Gdyby jego objawy depresji się pogorszały, udaj się niezwłocznie do lekarza.
• Stań się ekspertem w depresji – czytaj dużo o depresji, szczególnie depresji nastolatków, z różnych sprawdzonych źródeł. Im więcej wiesz                 o tej chorobie, tym łatwiej ci będzie pomóc dziecku. Zachęć również nastolatka do zdobywania wiedzy w tym temacie, to pozwoli mu zrozumieć co się z nim dzieje i uświadomić, że nie jest jedynym młodym człowiekiem cierpiącym na depresję.

Pamiętaj również, aby zadbać o siebie i innych członków rodziny

 Stresująca sytuacja, w jakiej się znalazłeś może pogorszyć twoje samopoczucie i doprowadzić do huśtawki nastrojów. Dlatego bardzo też ważne jest, abyś:

• Zadbał o siebie poprzez prawidłową dietę, wysypianie się, wygospodarowanie odpowiedniej ilości czasu na rzeczy, które sprawiają ci radość, czy  zgłoszenie się o pomoc do terapeuty, jeżeli zaistnieje taka potrzeba.
• Nie czuł się winny, że twoje dziecko cierpi na depresje, jak również                   nie obwiniał innych członków rodziny. Depresja zazwyczaj spowodowana jest przez wiele czynników, tak że jest mało prawdopodobne, z wyjątkiem przypadku nadużycia lub zaniedbania, że ty czy ktoś z rodziny jest odpowiedzialny za depresję twojego/waszego dziecka.
• Był otwarty w stosunku do rodzeństwa i innych najbliższych członków rodziny. Dzieci zazwyczaj czują, że dzieje się coś niedobrego. Rozmawiaj otwarcie co się dzieje w domu, pozwól im zadawać pytania i mówić o swoich własnych odczuciach. Depresja u jednego dziecka może być przyczyną stresu lub lęku u innych członków rodziny, więc upewnij się, że rodzeństwo nie jest ignorowane. Mogą również wymagać indywidualnej uwagi lub profesjonalnej pomocy, aby poradzić sobie ze swoimi własnym emocjami wynikającymi ze stresującej sytuacji.

Opracowała:

Elżbieta Rzeplińska  - pedagog szkolny