Depresja u nastolatków

Drodzy Rodzice!

Świat widziany oczami nastolatków nie jest zawsze kolorowy i łatwy. Młodzi ludzie również mają prawo do przeżywania smutku i melancholii. Jednak depresja jest czymś innym… Może zniszczyć istotę osobowości nastolatka, powodując przytłaczające uczucie smutku, rozpaczy lub gniewu. Faktem jest, że nastolatków dotyka depresja znacznie częściej, niż większość ludzi może sobie to wyobrazić. W przeciwieństwie do dorosłych, którzy mają możliwość szukania pomocy na własną rękę, młodzież zazwyczaj musi polegać na rodzicach, nauczycielach lub innych opiekunach, aż ci zauważą ich cierpienie i zapewnią im profesjonalną pomoc, której potrzebują.

Objawy depresji u nastolatków:

Depresja nastolatków jest bardzo ciężka do zróżnicowania pomiędzy często występującą w tym wieku huśtawką nastrojów. W dodatku u niektórych nastolatków objawy rozdrażnienia i agresji są bardziej widoczne jako oznaki depresji niż smutek czy próby wycofania się z życia towarzyskiego.

Oznakami depresji u nastolatków mogą być:

• Uczucie smutku
• Rozdrażnienie, gniew, wrogość
• Płaczliwość
• Wycofanie się z życia towarzyskiego i rodzinnego
• Utrata zainteresowania do różnego rodzaju form aktywności
• Zmiany nawyków jedzenia i spania
• Niepokój i pobudzenie
• Poczucie obniżonej samooceny i poczucie winy
• Brak entuzjazmu i motywacji
• Zmęczenie, brak energii
• Trudności z koncentracją, problemy w szkole
• Myśli o śmierci lub samobójstwie

Niektórych problemów możemy się spodziewać jako efekt zmagania się                       z wiekiem dorastania. Jednak długotrwałe zmiany osobowości, zachowania, czy nastroju mogą być oznaką depresji. Depresja u nastolatków może wyglądać zupełnie inaczej od depresji u osób dorosłych.

Objawy różniące depresję nastolatków od depresji dorosłych:

• Drażliwość i wrogość - rozdrażnienie jest bardziej dominującym objawem depresji u młodzieży. Zły humor, wrogość, skłonność do wybuchów gniewem mogą być manifestacją przygnębienia.
• Niewyjaśnione bóle – nastolatkowie cierpiący na depresję częściej narzekają na różne dolegliwości, takie jak bóle głowy lub brzucha                       niż dorośli. Jeżeli dokładne badania fizykalne nie ujawniają medycznej przyczyny, te rodzaje bóli mogą wskazywać na depresję.
• Wrażliwość na krytykę – nastolatkowie czują się często niedowartościowane, czyni to ich niezwykle wrażliwym na krytykę, odrzucenie i porażkę.
• Wycofanie się z życia towarzyskiego, ale nie od wszystkich przyjaciół – Dorośli znajdujący się w depresji mają tendencję izolowania się                            od praktycznie wszystkich ludzi. Natomiast nastolatkowie z depresją zazwyczaj kontynuują spotykania z niektórymi przyjaciółmi, mogą zmniejszyć swoją aktywność w życiu towarzyskim, odwrócić się                         od rodziców i rodziny, albo zmienić towarzystwo na inne.

Efekty depresji:

• Problemy w szkole – depresja może przyczynić się do trudności                              w koncentracji, zmęczenia, utraty energii . W szkole może to prowadzić do pogarszających się ocen i obniżonej frekwencji.
• Obniżona samoocena – depresja może wyzwolić albo pogłębić już niską samoocenę dotyczącą wyglądu, możliwości intelektualnych czy fizycznych.
• Zaburzenia odżywiania – depresja może prowadzić do anoreksji, bulimii, czy otyłości
• Spożywanie alkoholu i innych używek – nastolatkowie z depresją częściej niż ich zdrowi rówieśnicy sięgają po alkohol, czy narkotyki. Jest to sposób zagłuszenia depresji, jednak prowadzi do jej pogłębienia.
• Uzależnienie od Internetu – młodzi ludzie aby uciec od swoich problemów, spędzają coraz więcej czasu przed komputerem. To zwiększa ich izolację i pogłębia ich przygnębienie.
• Ucieczka – wielu nastolatków w depresji ucieka z domów albo mówi                   o takiej ucieczce. Próby te są zwykle wołaniem o pomoc.
• Przemoc -niektórzy nastolatkowie cierpiący na depresję (zazwyczaj chłopcy, którzy są ofiarami przemocy),stają się agresywni.
• Samobójstwo- nigdy nie możemy zapomnieć, że depresja może prowadzić do śmierci. Alarmująca liczba nastolatków cierpiąca na depresję coraz częściej popełnia samobójstwa. Jakiekolwiek zachowanie, nawet mające ma celu zwrócić na siebie uwagę: mówienie, myśli o śmierci muszą być zawsze bardzo poważnie traktowane.

Poszukiwanie własnego ja, chęć zaspokojenia wymagań rodziców i nauczycieli, chęć zaistnienia wśród rówieśników, częsty brak umiejętności dystansowania się do pewnych spraw, jak i wiele innych skomplikowanych sytuacji może przyczynić sie do narastającego stresu, uczucia bezradności, utraty poczucia bezpieczeństwa i obniżonej samooceny. Jak pomóc młodemu człowiekowi, który zmaga się z tak ciężką chorobą jak depresja.

Jak wesprzeć nastolatka w walce z depresją?

Bardzo ważne jest to, aby głośno mówić i rozmawiać o problemach. Tylko otwartą, nieosądzającą i kochającą postawą możesz zdobyć zaufanie swojego podopiecznego. Daj mu znać, jakie konkretne objawy depresji zauważyłeś                       i dlaczego się martwisz. Spróbuj zachęcić dziecko do rozmowy o tym co się z nim dzieje, jak się czuje. Może okazać się, to bardzo trudne, gdyż nastolatek cierpiący na depresję może się wstydzić albo bać rozmawiać na te tematy,                           a także może mieć trudności z wyrażaniem tego co czuje.

Wskazówki jak rozmawiać z nastoletnim dzieckiem cierpiącym na depresję:

• Zaoferuj wsparcie – nastolatek powinien wiedzieć, że jesteś dla niego bezwarunkowo, cokolwiek się stanie. Powstrzymaj się jednak                                od zadawania zbyt wielu pytań (nastolatkowie zazwyczaj nie lubią być traktowani zbyt protekcjonalnie), ale daj mu do zrozumienia, że jesteś gotowy zapewnić mu wsparcie jakiego potrzebuje
• Bądź łagodny i wytrwały - nie poddawaj się, jeśli nastolatek zamyka się             w sobie na początku. Mówienie o depresji może być bardzo dla niego trudne. Szanuj dziecka prywatność, a jednocześnie podkreślaj swoją troskę i chęć wysłuchania jego problemów.
• Słuchaj bez pouczania – nie krytykuj, nie osądzaj, unikaj udzielania niechcianych porad, nie stawiaj żadnych ultimatum
• Traktuj wszystkie jego obawy i uczucia na poważnie, nawet jeżeli wydają się dla ciebie być irracjonalne. Nie bagatelizuj powodów jego bólu                        i smutków, w przeciwnym razie wyczuje, że nie traktujesz jego poważnie.

Nie czekaj aż objawy znikną same, lepiej zgłoś się z dzieckiem do specjalisty, bo im głębsza depresja, tym zazwyczaj dłuższa i cięższa droga do jej wyleczenia. Najlepiej wybierz psychologa czy psychiatrę, który specjalizuje się również w pomocy dzieciom i młodzieży. Słuchaj też co ma do powiedzenia Twoje dziecko, gdyż może się zdarzyć że czuje się nieswojo, albo nie potrafi się dogadać z psychologiem czy psychiatrą, który prowadzi z nim terapię, wtedy będzie trzeba poszukać innego terapeuty.

Jak okazać wsparcie nastolatkowi podczas leczenia depresji:

• Bądź wyrozumiały – życie z nastolatkiem cierpiącym na depresję może być wyczerpujące – odrzucenie, rozpacz, negatywne emocje- jednak staraj się pamiętać, że twoje dziecko nie robi tego specjalnie, wszystko jest wynikiem jego cierpienia.
• Zachęcaj go do aktywności fizycznej - jakiekolwiek rodzaj ćwiczeń                         i ruchu, włączając w to spacer z psem, czy przejażdżkę rowerem wpływają bardzo korzystnie na leczenie depresji.
• Zachęcaj go do pozostania aktywnym towarzysko - izolacja tylko pogłębia depresję, zachęcaj go do spotkań z przyjaciółmi, uczęszczania na ciekawe dla niego zajęcia dodatkowe, czy kółka zainteresowania
• Zaangażuj się w jego proces leczenia - tym bardziej jest to ważne, gdy musi przyjmować leki. Upewnij się również, że twoje dziecko stosuje się do wszystkich zaleceń terapeuty i czy na pewno chodzi na terapię. Gdyby jego objawy depresji się pogorszały, udaj się niezwłocznie do lekarza.
• Stań się ekspertem w depresji – czytaj dużo o depresji, szczególnie depresji nastolatków, z różnych sprawdzonych źródeł. Im więcej wiesz                 o tej chorobie, tym łatwiej ci będzie pomóc dziecku. Zachęć również nastolatka do zdobywania wiedzy w tym temacie, to pozwoli mu zrozumieć co się z nim dzieje i uświadomić, że nie jest jedynym młodym człowiekiem cierpiącym na depresję.

Pamiętaj również, aby zadbać o siebie i innych członków rodziny

 Stresująca sytuacja, w jakiej się znalazłeś może pogorszyć twoje samopoczucie i doprowadzić do huśtawki nastrojów. Dlatego bardzo też ważne jest, abyś:

• Zadbał o siebie poprzez prawidłową dietę, wysypianie się, wygospodarowanie odpowiedniej ilości czasu na rzeczy, które sprawiają ci radość, czy  zgłoszenie się o pomoc do terapeuty, jeżeli zaistnieje taka potrzeba.
• Nie czuł się winny, że twoje dziecko cierpi na depresje, jak również                   nie obwiniał innych członków rodziny. Depresja zazwyczaj spowodowana jest przez wiele czynników, tak że jest mało prawdopodobne, z wyjątkiem przypadku nadużycia lub zaniedbania, że ty czy ktoś z rodziny jest odpowiedzialny za depresję twojego/waszego dziecka.
• Był otwarty w stosunku do rodzeństwa i innych najbliższych członków rodziny. Dzieci zazwyczaj czują, że dzieje się coś niedobrego. Rozmawiaj otwarcie co się dzieje w domu, pozwól im zadawać pytania i mówić o swoich własnych odczuciach. Depresja u jednego dziecka może być przyczyną stresu lub lęku u innych członków rodziny, więc upewnij się, że rodzeństwo nie jest ignorowane. Mogą również wymagać indywidualnej uwagi lub profesjonalnej pomocy, aby poradzić sobie ze swoimi własnym emocjami wynikającymi ze stresującej sytuacji.

Opracowała:

Elżbieta Rzeplińska  - pedagog szkolny

AGRESJA

DROGI RODZICU!

   Gdy dowiadujesz się, że Twoje dziecko jest prześladowane, przeżywasz szok i nie wiesz,    co z tym faktem zrobić. Niektóre dzieci ukrywają swój problem. To nie oznacza, że nie mają                  do Ciebie zaufania - być może nie chcą Cię zmartwić, albo wstydzą się, że nie potrafią sobie same poradzić i wina tkwi w nich samych. Takie dziecko najczęściej nie lubi szkoły. Rano przed wyjściem skarży się na bóle głowy, gardła, brzucha, na gorączkę. Jeśli zauważysz takie objawy u swojego dziecka, zastanów się, czy powodem nie jest prześladowanie przez rówieśników. Jest wiele sygnałów, które świadczą o tym, że Twoje dziecko może być ofiarą przemocy szkolnej.

Obserwuj zachowania dziecka i zawsze reaguj, gdy Twoje dziecko:

• nie chce wychodzić z domu albo wychodzi bardzo późno lub bardzo wcześnie
• wraca ze szkoły później, okrężną drogą
• wraca po lekcjach ze zranieniami i siniakami
• ma podarte ubranie
• znajdujesz zniszczone podręczniki i przybory szkolne
• prosi Cię o ponowne kupienie „zgubionych" (zabranych lub ukradzionych) przedmiotów
• często "gubi" pieniądze i prosi o drobne na "składkę"
• nie chce brać do szkoły drugiego śniadania albo bierze dużo więcej niż zwykle
• prosi o "załatwienie" zwolnienia z WF
• kłóci się ze swoimi przyjaciółmi
• jest ciche, izoluje się
• jest agresywne w stosunku do innych domowników, np. rodzeństwa
• ma gorsze wyniki w nauce
• opuszcza pojedyncze lekcje lub wagaruje
• ma problem ze snem lub senne koszmary, płacze w nocy

   Jeśli zauważysz u dziecka wyżej wymienione zachowania, porozmawiaj z nim. Zadaj kilka prostych pytań:

• Co robiło dzisiaj w szkole?
• Co robiło podczas długiej przerwy?
• Czy robiło coś, co mu się szczególnie podobało?
• Czy robiło coś, co mu się nie podobało?
• Czy jest jakaś lekcja, której nie lubi?
• Czy jest ktoś w szkole, kogo nie lubi i dlaczego?
• Czy czeka, aby iść jutro do szkoły?

Co robić?

·         Najgorsze co możesz zrobić, to zareagować zbyt ostro. Mimo odczuwanej złości                           staraj się nie zachować agresywnie, nie rozwiązuj sprawy sam np. wymierzając karę sprawcy. Postaraj się nie obwiniać szkoły i nauczycieli. Pamiętaj, że jeśli nie wiedziałeś o prześladowaniu swojego dziecka, szkoła może również nie zdawać sobie z tego sprawy.

·         Poinformuj wychowawcę klasy. Możesz także zwrócić się do pedagoga szkolnego. Jeśli w szkole poinformowano Cię wcześniej, jakie są zasady współpracy z rodzicami w podobnych sytuacjach, postępuj zgodnie z nimi.

·         Wobec swojego dziecka staraj się zachować tak, aby mu pomóc. Nie obwiniaj go, niezależnie od tego, jak radziło sobie z prześladowaniem. Nie miej do niego pretensji, jeśli nie powiedziało Ci, że jest ofiarą przemocy. Zachęć, aby opowiedziało Ci             o wszystkim - pomoże mu to poradzić sobie z napięciem i odreagować trudne emocje. Zapewnij, że zrobisz wszystko, aby mu pomóc i nie dopuścisz do podobnych sytuacji w przyszłości.

Elżbieta Rzeplińska – pedagog szkolny

AGRESJA

DRODZY UCZNIOWIE!

W każdej szkole może dochodzić do przemocy, jednak nie wszyscy wiemy, jakie zachowania należy uważać za przemoc. Przemoc to nie tylko uderzanie, szczypanie, bicie, czy popychanie. Pamiętaj, że jesteś ofiarą przemocy także wtedy gdy:

• jesteś przezywany
• ktoś opowiada innym nieprawdziwe historie na Twój temat
• jesteś ośmieszany przez swoich kolegów i koleżanki
• ktoś niszczy lub zabiera Twoje rzeczy
• ktoś kradnie Twoje pieniądze
• w Internecie publikowane są obraźliwe informacje o Tobie
• dostajesz obraźliwe sms-y lub telefony
• nie chcesz iść do szkoły, bo boisz się spotkać swoich prześladowców

Sprawcy najczęściej dobrze wiedzą, w jaki sposób mogą cię zranić. Gdy chcą Ci sprawić przykrość, złośliwie komentują:

• Twój wygląd: wagę, kolor włosów, sposób ubierania
• to, że dobrze się uczysz
• to, że uczysz się gorzej
• to, że nie masz pieniędzy
• Twoją popularność w szkole
• jeśli masz inną religię
• nosisz okulary lub aparat słuchowy

   Pamiętaj - niezależnie od tego, czego dotyczy prześladowanie i dokuczanie, to nie Twoja wina. Nikt nie ma prawa stosować przemocy wobec innych osób!

Co możesz zrobić?

·         Jeśli jesteś prześladowany, koniecznie powiedz o tym komuś. Możesz powiedzieć przyjacielowi, nauczycielowi albo rodzicom. Pamiętaj, że prześladowanie samo się                         nie skończy, jeśli nikomu o tym nie powiesz. Nie jest to łatwe. Możesz się wstydzić                       lub obawiać, że zmartwisz tym rodziców lub sprawisz im kłopot. Jeśli nie chcesz sam opowiedzieć o problemie poproś np. kolegę, koleżankę, rodzeństwo, babcię lub dziadka,                 aby pomogli Ci o wszystkim opowiedzieć rodzicom.

·         Jeśli zamiast mówić o problemie wolisz o tym napisać - przygotuj list do rodziców i opisz jak się czujesz.

·         Pamiętaj, że w szkole zawsze jest Twój wychowawca lub inny nauczyciel, który powinien wiedzieć, jeśli dzieje się coś złego. Spróbuj znaleźć taki moment, kiedy będziesz mógł powiedzieć mu o tym tak, aby nikt nie zorientował się. Możesz np. zostać po lekcji prosząc o wyjaśnienie jakiegoś tematu. Jeśli masz większe zaufanie do innego nauczyciela lub pracownika szkoły (pedagog szkolny, pielęgniarka) - porozmawiaj z wybraną przez Ciebie osobą. Masz do tego prawo, aby poczuć się bezpiecznie. Możesz wybrać także inną dorosłą osobę, której ufasz. Osoba taka powinna znaleźć odpowiedni sposób, aby skontaktować się ze szkołą i Twoimi rodzicami, by Ci pomóc.

Jak sobie radzić z prześladowaniem?

   Sprawcy przemocy najczęściej działają bez świadków i dlatego potrafią przez dłuższy czas  unikać konsekwencji.

• Podczas przerw staraj się przebywać w bezpiecznych miejscach w szkole, gdzie jest wiele innych osób. Sprawcy nie lubią świadków.
• Jeśli pobiją Cię w szkole lub poza nią , natychmiast powiedz o tym nauczycielowi. Powiedz też rodzicom.
• Nie staraj się im poddawać – możesz zostać pobity lub wpaść w kłopoty. Bicie to napaść.
• W trudnej sytuacji zawsze proś o pomoc i wsparcie; nie obawiaj się wołać o pomoc      do postronnych osób, mówiąc np. „ oni mi grożą”.
• Jeśli spotkasz osoby, które prześladują Cię, staraj się przede wszystkim spokojnie opuścić to miejsce tak szybko, jak to jest możliwe.
• W kontakcie ze sprawcami przemocy staraj się zachowywać pewnie i spokojnie, patrz im w oczy, bądź wyprostowany, unikaj gestów lub min, które mogłyby ich sprowokować.
• Gdy ktoś zachowuje się wobec Ciebie w sposób, jakiego sobie nie życzysz, powiedz mu o tym jasno i wprost np. „Nie lubię, gdy to robisz. Chciałbym żebyś przestał”.
• Próbuj opierać się, gdy Ci grożą lub namawiają do czegoś, czego nie chcesz zrobić. Stosuj w tym celu technikę „zdartej płyty”, powtarzając przez cały czas jedno zdanie np. „Nie, nie zrobię tego”.

Elżbieta Rzeplińska – pedagog szkolny

Anoreksja i bulimia – epidemia XXI wieku ?

Współczesne czasy hołdują typom kobiety szczupłej. Uosobieniem kanonu urody kobiecej są piękne, chude, modelki. Typ szczupłej sylwetki lansuje również przemysł odzieżowy. W prasie, szczególnie tej chętnie czytanej przez kobiety czy nastolatki, obok licznych zdjęć modelek pojawiają się reklamy "cudownych" środków wyszczuplających (m.in. tabletki, herbatki, lekarstwa), których stosowanie ma przynieść efekt w postaci upodobnienia się do zamieszczonego obok wzoru piękna. Reklamy podkreślają też związek szczupłej sylwetki z karierą zawodową, powodzeniem w sytuacjach społecznych czy zadowoleniem w życiu osobistym, uczuciowym. W ten sposób szczupła kobieca sylwetka zostaje utożsamiona z powodzeniem i dobrobytem, a odchudzanie może stać się sposobem osiągnięcia szczęścia. Obecnie coraz młodsze dziewczęta odchudzają się, stosują różne diety „na własną rękę”, liczą kalorie, głodzą się nie zdając sobie sprawy, że może to doprowadzić do anoreksji i bulimii.

Anoreksja - jadłowstręt psychiczny – zaburzenie odżywiania się, polegające na celowej utracie wagi wywołanej i podtrzymywanej przez osobę chorą. Osoba taka pragnie stracić na wadze poprzez odmówienie sobie jedzenia. Główną cechą anoreksji jest chorobliwy lęk przed otyłością. Spora część chorych jest wrażliwa na punkcie swej wagi, boi się przytyć albo stosuje ścisłą kontrolę nad ilością przyjmowanych pokarmów. Większość z nich ogranicza ilość spożywanych pokarmów, zwłaszcza tych zawierających tłuszcze oraz węglowodany.

przeżywa silny lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością nawet jeśli ma niedowagę, nie chce utrzymać wagi w granicach normy dla swojego wieku i wzrostu, jej BMI jest równy lub mniejszy od 17,5, nieprawidłowo ocenia wagę własnego ciała, wymiary i sylwetkę, lekceważy skutki nagłego spadku wagi, w okresie dojrzałości płciowej (po okresie pokwitania) cierpi na wtórny brak miesiączki w ciągu co najmniej 3 miesięcy, spożywa posiłki w samotności, uprawia intensywne ćwiczenia fizyczne, kłamie na temat ilości zjedzonych posiłków, główny temat rozmów            z osobą chorą to jedzenie, kalorie , diety.

Nie ma jednej jedynej przyczyny choroby. Jest ona związana z wieloma czynnikami –rodzinnymi, psychologicznymi, biologicznymi, społecznymi. Chorują na nią osoby w różnym wieku i z różnych środowisk, ale najczęściej dotyka ona dziewczęta między 12 a 21 rokiem życia. Chłopcy zapadają na tę chorobę 10 razy rzadziej. Zwykle zaczyna się niewinnie. Młode dziewczęta  w  okresie dojrzewania nie zawsze akceptują swoje nowe kobiece kształty            i  próbują się odchudzać, najpierw ograniczają kalorie, później eliminują kolejne potrawy. Uprawiają  sporty  w celu  spalenia  nawet tej  minimalnej  ilości  kalorii.  Chore  cierpiące   na anoreksję nieustannie się głodzą, co powoduje spadek masy ich ciała. Mimo znacznego wyniszczenia niektóre nadal są przekonane o własnej nadwadze. Chorzy na anoreksję           nie muszą być bardzo chudzi. Zaburzenia łaknienia zaczynają się znacznie wcześniej, gdy mimo, iż osoba posiada normalną masę ciała uważa się za grubą i coraz bardziej zmniejsza przyjmowanie pokarmu. Nieleczona anoreksja prowadzi do poważnego osłabienia organizmu. Narządy, bez odpowiedniej dawki witamin i budulca, nie są w stanie poprawnie funkcjonować, pojawia się anemia i poważne osłabienie serca.

Anoreksja jest chorobą śmiertelną!

Kończy się śmiercią z wycieńczenia, ustaniem akcji serca, zawałem serca, bądź samobójstwem. W najlepszym wypadku dochodzi jedynie do zachwiania funkcji życiowych, skrajnego wycieńczenia, zaniku menstruacji.

Bulimia i anoreksja to wyniszczające, groźne choroby, z którymi trzeba walczyć!

Telefon zaufania dla osób uzależnionych od jedzenia (anoreksja, bulimia, nadwaga). Tel: (0 22) 632 08 82. Można dzwonić codziennie w godz. 16.00-20.00.

Opracowała : Elżbieta Rzeplińska – pedagog szkolny

DRODZY RODZICE MATURZYSTÓW!

Czas przygotowań do egzaminu maturalnego i sam egzamin to bardzo ważne wydarzenie w życiu Waszego dziecka. Przygotowanie do egzaminów to duży wysiłek umysłowy i stres. Dlatego niezwykle znaczenie ma to, by rodzice potrafili zapewnić w tym czasie dziecku ze swojej strony szczególne wparcie.

1. Wyciszcie dom. Postarajcie się nie planować w tym okresie (jeśli da się tego uniknąć) remontów, ważnych imprez rodzinnych, hałaśliwych spotkań ze znajomymi, czy wyjazdów.

2. Wspierajcie dziecko. Zwróćcie uwagę, żeby mniej dziecko kontrolować a raczej starać się je mobilizować do nauki.

3. Dbajcie o to żeby Twoje dziecko dobrze się odżywiało (regularnie, treściwie) i spało odpowiednią liczbę godzin. Zdrowie fizyczne ma też przełożenie na kondycję psychiczną i umysłową Waszego maturzysty.

4. Spróbujcie odłożyć na później rozwiązywanie różnych domowych problemów.

5. Starajcie się – „Być dla dziecka”. Jeśli jest to możliwe, nie podejmujcie w tym czasie jakiś ważnych zobowiązań zawodowych, czy prywatnych wobec innych.

6. Organizujcie tak funkcjonowanie domu, żeby Wasz syn/córka miał/a spokój i dobre warunki do nauki.

7. W okresie intensywnej nauki, tuż przed maturą, spróbujcie zwolnić dziecko z obowiązków domowych, które w tym czasie może przejąć ktoś z domowników.

8. Wysłuchajcie i okażcie cierpliwość. Starajcie się zrozumieć rozterki i wątpliwości co do wyboru przedmiotów maturalnych, dalszych kierunków nauki, zdolności dziecka, umiejętności i posiadanej wiedzy – takie reakcje nie są niczym nietypowym.

9. W chwilach dużego zwątpienia, silnych emocji, lęku – „Czy sobie poradzę...?” zapewnijcie swoje dziecko, że nawet gdyby coś poszło nie tak, to nie jest to koniec świata i zawsze istnieje możliwość poprawy.

10. Uwierzcie w powodzenie swojego dziecka. Nic tak nie dodaje skrzydeł i nie mobilizuje jak wiara osób bliskich w siły, możliwości i w to, że dziecku się powiedzie. 

Opracowała: Elżbieta Rzeplińska pedagog szkolny

Drodzy Uczniowie!
Wasze dobre samopoczucie w tym nowy i trudnym dla nas wszystkich czasie jest dla nas bardzo ważne w związku z tym proponujemy i udostępniamy Wam kilka ważnych, być może pomocnych kontaktów. Można zadzwonić i umówić się na spokojną rozmowę.
Zachęcamy Was do korzystania z nich!