W ramach II edycji programu Złote Szkoły NBP organizowanego przez Narodowy Bank Polski pod tytułem ,,Bezpieczni w finansach osobistych” w dniu 8 marca 2022r przeprowadzono lekcję z ekonomią. Jest to pierwsze zadanie projektu. Uczniowie i uczennice klasy III THg uczestniczyli w zajęciach na temat ,,Gotówka jako powszechnie akceptowana forma płatności w Polsce. Jak bezpiecznie korzystać z polskich banknotów i rozpoznać ich zabezpieczenia?" Lekcje przeprowadzili: nauczyciel przedmiotów ekonomicznych - pani Renata Czyż i nauczyciel historii - pan Ireneusz Elward.
Celem zajęć było zapoznanie uczniów z filarami Narodowej Strategii Bezpieczeństwa Obrotu Gotówkowego oraz motywami historycznymi widniejącymi na banknotach, a także sposobami sprawdzania ich autentyczności. Lekcja miała charakter interdyscyplinarny, tzn. łączyła tematykę ekonomii z innymi dziedzinami wiedzy. W tym przypadku wybrano historię.
NBP jest jedynym emitentem pieniądza. Wszystkie banknoty zaprojektował Andrzej Heidrich. Wprowadzenie do obiegu nowego wzoru znaku pieniężnego odbywa się na podstawie zarządzenia Prezesa NBP. W zarządzeniu musi być określony termin wprowadzenia znaku pieniężnego do obiegu, wielkość jego emisji, wzór znaku pieniężnego i jego wartość nominalna, a w przypadku monet- ich stop (próba) i masa. Obecnie znajduje się w obiegu 6 banknotów tj. 10 zł, 20 zł, 50 zł, 100 zł, 200 zł, 500 zł.
Pan Ireneusz Elward przedstawił rys historyczny. Przypomniał władców Polski widniejących na banknotach, na ich przedniej stronie - awersie oraz motywy architektury i inne symbole widniejące na ich tylnej stronie - rewersie. Uczniowie przypominali ważne daty z czasów panowania władcy i związane z nimi wydarzenia historyczne. Pani Renata Czyż mówiła o gotówce jako powszechnie akceptowanej formie płatności w Polsce, co wynika z raportu NBP ,,Zwyczaje płatnicze w Polsce w 2020r”.
Cechą płatności gotówkowych jest powszechność, akceptowalność, brak opłat przy transakcjach. Wiąże się to jednak z odpowiedzialnością za pieniądz. Pojawiają się w obiegu falsyfikaty oraz mogą nas dotknąć straty w przypadku kradzieży portfela z gotówką. Chcąc uniknąć odpowiedzialności za posługiwanie się fałszywym pieniądzem dobrze znać jego zabezpieczenia. To ważna umiejętność w zawodzie handlowca.
Gotówka jest elementem aktywów obrotowych w przedsiębiorstwie handlowym i ma najwyższą płynność wśród wszystkich aktywów. Już na pierwszy rzut oka widzimy, że banknoty różnią się między sobą kolorem i wymiarami. Im większy nominał, tym większe wymiary. Farba metalizowana podnosi trwałość banknotów znajdujących się w obiegu.
Czy wiesz, że:
Czas życia banknotów w obiegu:
Nominał /Czas życia banknotu (w latach)
10 zł - 3,5 lat
20 zł - 2,5 lat
50 zł - 5,3 lat
100 zł - 14,5 lat
200 zł - 23,4 lat
Źródło: dane Departamentu Emisyjno Skarbcowego Narodowego Banku Polskiego na podstawie analiz końca 2017 oraz 2018 r.
Ile waży 1 mln zł w...
...monetach o nominale 1 gr? Około 164 t
...monetach o nominale 1 zł? Około 5 t
...monetach o nominale 5 zł? Około 1,3 t
...banknotach o nominale 10 zł? Około 70 kg
...banknotach o nominale 20 zł? Około 38,8 kg
...banknotach o nominale 50 zł? Około 16,8 kg
...banknotach o nominale 100 zł? Około 9 kg
...banknotach o nominale 200 zł? Około 5 kg
...banknotach o nominale 500 zł? Około 2,2 kg
Źródło: dane Departamentu Emisyjno Skarbcowego Narodowego Banku Polskiego.
Na przykładzie poszczególnych nominałów rozmawiano o sposobach sprawdzania autentyczności banknotów. Najważniejsze zabezpieczenia polskich banknotach to:
- znak wodny,
- nitka zabezpieczająca,
- efekt kątowy,
- uzupełniający druk obustronny (rectro – verso),
- mikrodruk,
- farba zmienna optycznie.
Szczegóły znajdziesz pod linkiem: Narodowy Bank Polski
Podsumowując lekcję zebrano zasady dotyczące rozpoznawania autentyczności banknotów:
- dotknij - dotknij banknotu, aby wyczuć specyficzną strukturę papieru banknotowego oraz wypukłe elementy druku,
- popatrz - oglądając banknot pod światło zwróć uwagę na znak wodny i nitkę zabezpieczającą oraz efekt recto-verso, dominujące kolory na banknocie i jego rozmiar,
- przechyl - oglądając banknot pod kątem obserwuj płynną zmianę koloru farby zmiennej optycznie, pasa opalizującego, wizerunku efektu kątowego oraz hologramu (200 zł z emisji 1994r.),
- sprawdź - używając światła ultrafioletowego sprawdź obecność zabezpieczenia utajonego.