ul. Świętojańska 82, tel./fax: 29-742-48-61
Centrum Edukacji Zawodowej i Ustawicznej w Wyszkowie
Kopernik

Kalendarium CEZiU

Pn Wt Śr Cz Pt So N
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30

Znajdź

Hymn

Współpracujemy

tabliczka uwaga obiekt m 18376

facebook logo

bip logo pomn1 grad

instaling buzka male

instaling logo male

Wielkanoc 2024 gotowe.jpg 

Kiedy wybuchła I wojna światowa, jeden ze współpracowników Józefa Piłsudskiego, Michał Sokolnicki, napisał: „Nikt na całym świecie Polski nie chce”. Natomiast premier brytyjski Herbert Asquith mówił krótko przed wojną wybitnemu pianiście i orędownikowi sprawy polskiej na Zachodzie Ignacemu Paderewskiemu: „Nie ma żadnej nadziei na przyszłość dla Ojczyzny Pana”. Oznaczało to, że w chwili wybuchu wojny sprawę polską uważano w Europie wyłącznie za wewnętrzny problem zaborców.

Niezależnie od tego dowództwa wojujących ze sobą na ziemiach polskich armii państw zaborczych chciały zapewnić sobie przychylność Polaków:

1. Rosjanie wydali odezwę, w której odwołali się do odwiecznej, rzekomo wspólnej walki Słowian z agresją germańską i obiecywali zjednoczenie ziem polskich „swobodnych w wierze, języku i samorządzie”. Deklaracja nie miała żadnej wartości ponieważ wydana była przez stryja cara Mikołaja II – Mikołaj Mikołajewicz – wodza naczelnego armii rosyjskiej, który później utracił to stanowisko.

2. Bardzo ogólnikowe obietnice składały państwa centralne, ograniczając się jedynie do wezwania Polaków do walki ze wschodnim barbarzyństwem.

Z tej trudnej sytuacji zdawali sobie sprawę przywódcy dwóch głównych polskich obozów politycznych, z których narodowodemokratyczny reprezentował orientację antyniemiecką, a drugi antyrosyjską. Roman Dmowski poparł państwa ententy, które walczyły z Niemcami. Piłsudski, zgodnie z przedwojennymi deklaracjami, stanął po stronie państw centralnych, nie wykluczał jednak zmian kierunku działania w przyszłości. Ostatecznie jeden i drugi zmienił zdanie.

22 stycznia 1917 r. prezydent Stanów Zjednoczonych, które wkrótce przystąpiły do wojny po stronie ententy wydał orędzie, w którym stwierdził m.in., że wszędzie mężowie stanu są zgodni, iż powinna powstać zjednoczona i niezależna Polska. Stanowisko prezydenta było wynikiem zabiegów wybitnego pianisty Ignacego Paderewskiego. Przełomem w sprawie polskiej okazała się rewolucja lutowa 1917 r. w Rosji. Nowe władze rosyjskie wyraziły zgodę na utworzenie niepodległego państwa polskiego z ziem, gdzie Polacy stanowili większość ludności, zastrzegając jedynie, że znajdzie się ono w sojuszu z Rosją.

Zmiana nastawienia władz rosyjskich do aspiracji polskich zmieniła radykalnie możliwość manewru Dmowskiego na Zachodzie. W marcu 1917 r. Dmowski ogłosił memoriał w sprawie odbudowy Polski. 4 czerwca zaczęto tworzyć Armię Polską we Francji, nazywaną od koloru mundurów Armią Błękitną pod dowództwem gen. Józefa Hallera. W sierpniu w Lozannie w Szwajcarii powstał Komitet Narodowy Polski, którego siedzibę wkrótce przeniesiono do Paryża. Główną rolę odgrywał w nim Dmowski, który ofiarnie prowadził na Zachodzie akcję dyplomatyczną na rzecz niepodległości Polski.

W tym czasie również działał Józef Piłsudski. Uzależnił on formowanie wojska polskiego u boku państw centralnych od powołania rządu, stanowczo deklarując że wojsko polskie może podlegać wyłącznie władzom polskim. Rządy Niemiec i Austro - Węgier odrzuciły te żądania i w lipcu 1917 r. większość żołnierzy i oficerów I i III Brygady Legionów odmówiła złożenia przysięgi na dochowanie wierności sojuszowi z Niemcami i Austro-Węgrami. Na skutek „kryzysu przysięgowego” zostali internowani w Szczypiornie i Beniaminowie. Legionistów pochodzących z Galicji wcielono do armii austriackiej i wysłano na front włoski, a Piłsudskiego uwięziono w Magdeburgu. II Brygadę, która złożyła przysięgę, uznając, że konieczne jest zachowanie polskiej siły zbrojnej, przekształcono w Polski Korpus Posiłkowy. Był to niestety koniec epopei Legionów Polskich.

8 stycznia 1918 r. prezydent Wilson wydał orędzie, w którym wymienił czternaście warunków przyszłego pokoju: w punkcie trzynastym uznano konieczność stworzenia niepodległego państwa polskiego z dostępem do morza.

Kolejnym istotnym wydarzeniem była deklaracja wersalska wydana 3 czerwca 1918 r. przez premierów Francji, Wielkiej Brytanii i Włoch. Stwierdzono w niej, że powstanie niepodległego państwa polskiego jest warunkiem trwałego pokoju w Europie. Wcześniej w kraju 12 września 1917 r. została powołana przez okupantów niemieckich i austriackich Rada Regencyjna, która miała pełnić funkcję tymczasowej polskiej władzy państwowej. Początkowo sprawowała zwierzchnictwo tylko nad oświatą i sądownictwem. W obliczu nadchodzącej klęski państw centralnych Rada zaczęła dążyć do uniezależnienia się od władz okupacyjnych. 7 października 1918 r. wydała manifest do narodu polskiego, w którym za główny cel Polaków uznała utworzenie niepodległego państwa.

W Krakowie 28 października 1918 r. ukonstytuowała się Polska Komisja Likwidacyjna, zajmująca się przejmowaniem władzy w Galicji.

Na obszarze Królestwa Polskiego w nocy z 6 na 7 listopada, w uwolnionym spod okupacji Lublinie, ukonstytuował się lewicowy rząd z socjalistą Ignacym Daszyńskim na czele. Wysunięto program daleko idących reform socjalnych: 8-godzinny dzień pracy, parcelacja majątków ziemiańskich na rzecz małorolnych i bezrolnych chłopów, nacjonalizacja głównych gałęzi przemysłu. Na przełomie października i listopada członkowie Polskiej Organizacji Wojskowej, wspierani m.in. przez gimnazjalistów, studentów, młodzież robotniczą, harcerzy, strażaków czy kolejarzy przystąpili do spontanicznego rozbrajania okupantów. W całym kraju zaczęły powstawać lokalne ośrodki władzy, starające się wypełnić próżnię po władzach okupacyjnych i władzach austriackich w Galicji.

10 listopada do Warszawy przybył pociągiem z Berlina wypuszczony z więzienia Józef Piłsudski. Niemcy liczyli, że ze swym autorytetem zapanuje nad chaosem i zapewni spokojny przejazd wojsk niemieckich wracających z Rosji do domu. Następnego dnia czyli 11 listopada Rada Regencyjna przekazała Piłsudskiemu całość władzy cywilnej i wojskowej. Piłsudski przyjął tytuł Naczelnika Państwa. Podporządkował mu się także rząd lubelski.

Od tego momentu rozpoczął się trudny i dramatyczny proces walki o granice i kształt ustrojowy odrodzonej Rzeczypospolitej.

W tym roku rocznicę odzyskania niepodległości będziemy obchodzić inaczej niż zwykle ale to nie znaczy, że gorzej. Różne instytucje przygotowały ciekawą ofertę, z której polecam abyście skorzystali:

1. Na początek w mediach społecznościowych można wstawić naklejkę na swoim profilu: https://www.facebook.com/profilepicframes

2. Gmina Wyszków organizuje konkurs fotograficzno – plastyczny, w którym wystarczy wykonać zdjęcie lub pracę plastyczną przedstawiającą ujęcie miejsca/wydarzenia/osoby upamiętniających Dzień Niepodległości (mogą to być ujęcia z poprzednich lat), oczywiście z terenu naszej gminy: https://www.facebook.com/umwyszkow/

3. „11 listopada – co świętujemy?” – wirtualna debata historyczna. 10 listopada debatować będzie trzech historyków reprezentujących różne ośrodki i różne podejścia naukowe. Zapowiada się ciekawie. https://niepodlegla.gov.pl/wydarzenia/11-listopada-co-swietujemy-wirtualna-debata-historyczna/

4. 11 listopada - Wirtualny Festiwal Niepodległa na Krakowskim Przedmieściu – godz. 12.00 z udziałem takich artystów jak Paweł Domagała, Ania Dąbrowska, Enej, Miuosh, Organek i inni: https://www.facebook.com/events/667942654151408/

5. Wirtualne zwiedzania, webinaria, historyczna debata pięciu muzeów, ciekawostki edukacyjne... to wszystko w ramach Darmowy Listopad online w pięciu Rezydencjach Królewskich: Muzeum Łazienki Królewskie, Zamek Królewski w Warszawie, Zamek królewski na Wawelu, Muzum Okręgowe w Sandomierzu i Muzeum Zamkowe w Malborku. https://bit.ly/3k2mYn1

6. Dla tych, którzy chcieliby poszukać śladów swoich przodków z okresu I wojny światowej polecam stronę Wojskowej Biblioteki Cyfrowej w Poznaniu:

https://www.wbc.poznan.pl/dlibra/show-content/publication/edition/56413?id=56413

7. Wiele ciekawostek o tematyce niepodległościowej możemy znaleźć na stronie https://niepodlegla.gov.pl/

Mam nadzieję, że niektórzy z Was znajdą coś ciekawego dla siebie i w tych dniach zainteresują się szerzej naszą historią nie wychodząc domu.

Miłego świętowania!